Słownik roślinno-ludzki. Warsztaty artystyczno-literackie zorientowane na dotyk

Przeprowadziłyśmy warsztaty z pracownikami Biblioteki Śląskiej. Celem spotkania było zaaranżowanie interakcji, które mogłyby uruchomić nieskrępowane, twórcze myślenie i działanie; fantazjowanie i swobodne rozmawianie o relacjach z roślinami.

Motywem przewodnim warsztatów był dotyk: bezpośrednie doświadczenie, wymagające niejednokrotnie wyjścia poza tzw. strefę komfortu, umożliwiające jednak – w stopniu większym niż inne zmysłowe doświadczenia – skupienie uwagi na przeżywaniu danej chwili w danej przestrzeni. To właśnie dar i doświadczenie stały się ostatecznie „nićmi Ariadny” tego spotkania.

Zdarzenie 1: Rozpoczęłyśmy od wręczenia uczestnikom podarunków w postaci „pudeł sensorycznych” – pojemników wyklejonych materiałami pochodzenia roślinnego, przygotowanych przez studentów Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach pod opieką dr Joanny Zdzienickiej-Obałek. Zapoczątkowanemu w ten sposób doznawaniu roślinnego świata towarzyszyło dekonstruowanie abstrakcyjnych nazw rośli i odkrywanie, że za każdą nazwą stoi czyjeś indywidualne spotkanie z daną rośliną i specyficzne doświadczenie, czasami również dotykowe. Po wyjściu w teren biblioteki próbowaliśmy więc uczynić własne doznania motywacją semantyczną nowych nazw noszących znamiona osobistych spotkań.

Zdarzenie 2: Nie poprzestając na obdarowywaniu roślin nowymi nazwami, eksplorowaliśmy możliwą wzajemność tej relacji: potencjalną wymianę symboliczną z roślinami. Po odkryciu ich śladów w utartych ekspresjach, zaprosiłyśmy uczestników do wykonania frottage’u pogłębiającego praktyki świadomego obcowania z przyrodą poprzez nieskrępowany dotyk oraz przekierowanie uwagi na napotykane, głównie strukturalne niuanse. Za pomocą pracy manualnej z cienkim papierem oraz sypkim węglem i grafitem osoby uczestniczące odkrywały mikro-pejzaże pojawiające się na płaszczyźnie papieru. Ślady te stały się z kolei punktem wyjścia do ćwiczenia aktywnej wyobraźni przejawiającej się w swobodnym pisaniu. Na zakończenie otrzymałyśmy od uczestników odbite na kalkach ślady tego pisma. Odebrałyśmy je jako dar.

Proponowane ćwiczenia warsztatowe angażujące zmysł dotyku okazały się stymulować kreatywność zarówno plastyczną, związaną ze sztukami wizualnymi, jak i pisarską.