Zapraszamy do zapoznania się z wystawą badawczą projektu!
Galeria ASP Rondo Sztuki 
Rondo im. gen. Jerzego Ziętka 1, Katowice
wernisaż: 6.12.2024, godz.18.00
wystawę można zwiedzać do 30 stycznia 2025 roku.

Fitoglosje splatają rośliny (gr. phyto) z językiem (gr. glossa), obrazując nasze próby uchwycenia międzygatunkowych spoufaleń. Glosy, czyli komentarze albo objaśnienia, zamieszkują marginesy, zapraszając do dialogu, który odbywa się poza głównymi kanałami komunikacji. Fitoglosje zachęcają do wyruszenia dalej: na manowce ludzkiej mowy, gdzie roślinne ekspresje ujawniają niedostatki ludzkiej komunikacji w polifonicznym i „polilogicznym” nie-tylko-ludzkim świecie. 

Przypatrując się pracom artystyczno-literackim dostrzeżemy stojące za nimi rozmaite praktyki terenowe, w tym zbierackie – angażujące zmysł dotyku poprzez staranne wybieranie egzemplarzy konkretnych gatunków lub nacisk opuszków palców na papier w celu unaocznienia kompozycji utworzonej przez koliste zmarszczenia kory. Przyjrzyjmy się przepełnionym emocjonalnym ładunkiem troski fotograficznym portretom ulubionych gatunków. Przeczeszmy zmarzniętymi dłońmi wierzchołki trzciny pochylającej się w stronę podłoża. Prześledźmy kilkuletni proces kolekcjonowania pojedynczych igieł sosny. Poczujmy elastyczność łodyg i konsystencję liści rdestowca. 

Wystawa splata obrazy, obiekty i teksty, tworząc “ekosystem” różnorodnych, oddziałujących na siebie prac, w których artystki i artyści oraz osoby piszące badają subtelne sploty i życiodajne związki, wypracowując nowe sposoby komunikacji. Poszukując obszarów, w których możliwa jest symbioza, uczestniczki i uczestnicy wypuszczają się na marginesy cywilizacji: w tereny postindustrialne, nieużytki i pozornie zbyteczne zakątki otaczającej nas codzienności. To właśnie w tych miejscach, charakterystycznych dla naszej poprzemysłowej lokalności, uczymy się na nowo nawiązywać więź z powracającą tu przyrodą.

osoby artystyczne: Katarzyna Cichostępska, Anna Cieplak, Stanisław Kalina Jaglarz, Katarzyna Janota, Kasjo Kmiecik, Aleksandra Krysińska, Martyna Krzywicka, Diana Lelonek, Weronika Łęska, Joanna Milka, Marcel Myrta, Karolina Pawlik, Małgorzata Rozenau, Paweł Sobczak, Joanna Soćko, Paweł Szeibel, Dagmara Szmal, Natalia Szwarc, Paulina Walczak-Hańderek, Michalina W. Klasik, Miłosz Wnukowski, Marek Wodzisławski, Mateusz Worek, Joanna Zdzienicka-Obałek, Zofia Zięba oraz osoby uczestniczące w warsztatach: pracownicy Biblioteki Śląskiej, właściciele ogródków działkowych ROD “Jedność”, dzieci z 3b SP 65 w Katowicach, studentki i studenci Wydziału Humanistycznego UŚ

zespół kuratorski: Joanna Soćko, Paweł Szeibel, Joanna Zdzienicka-Obałek

identyfikacja wizualna: Anna Kopaczewska

aranżacja: Bartek Buczek

dokumentacja fotograficzna: Michał Jędrzejowski

Przeprowadziliśmy warsztaty z właścicielami ogródków Rodzinnego Ogrodu Działkowego „Jedność”, który znajduje się w Rudzie Śląskiej na terenie usypanym z odpadów po eksploatacji węgla kamiennego.

Rodzinny Ogród Działkowy „Jedność” powstał przy ulicy Bielszowickiej w miejscu po dawnych polach truskawek dzięki oddolnej inicjatywie mieszkańców w latach 80-tych. Na skutek szkód górniczych, osiadania terenu i bliskiego sąsiedztwa Potoku Bielszowickiego na początku XXI wieku ulicę Bielszowicką zaczęła zalewać woda, która z czasem dotarła również do ogródków, zatapiając kolejne posesje.  W celu zniwelowania szkód na tym obszarze Kompania Węglowa w latach 2011-2014 naniosła ok. 4 miliony ton kruszywa mineralnego, podnosząc łącznie 36,5 hektara terenów przylegających do ulicy Bielszowickiej, w niektórych miejscach nawet o ok. 11 metrów. W 2015 roku w miejscu korespondującym z dawną lokalizacją miasto ponownie wydzieliło teren pod ogródki działkowe, przydzielając parcele mieszkańcom, którzy podjęli się trudu odtworzenia ogródków na terenie przypominającym płaską hałdę.

Motywem przewodnim tych warsztatów był zmysł wzroku, a ich głównym celem zaaranżowanie interakcji, które umożliwiłyby mieszkańcom namysł nad relacjami łączącymi ich z roślinami, o które regularnie się troszczą. Chcieliśmy również zachęcić właścicieli ogródków do przyglądnięcia się przeciwnej stronie ulicy Bielszowickiej „oddanej na pastwę” samosiejek.

Naszym głównym narzędziem pracy stał się aparat polaroid z natychmiastowym wydrukiem zdjęć oraz notatnik, w którym zapisywaliśmy wybrane wypowiedzi i refleksje właścicieli ogródków działkowych. Uczestników warsztatów prosiliśmy o wykonanie zdjęcia wybranej przez siebie rośliny z własnego ogródka oraz terenu rozciągającego się po przeciwnej stronie ulicy. Każde ze zdjęć, nawiązując do poetyki słownika, podpisywaliśmy nazwą rośliny oraz – po myślniku – imieniem autora fotografii. Nasz punkt widzenia uchwyciliśmy za pomocą zdjęć terenów okalających ROD „Jedność”.  

Przyjęta podczas warsztatów optyka pozwoliła nam zgłębić zażyłość relacji łączącej właścicieli ogródków z hodowanymi na działkach roślinami ozdobnymi i użytkowymi. Pozwoliła nam również uchwycić ograniczenia, jakim relacje te podlegają ze względu na stan zdrowia, zwłaszcza choroby oczu. Na zaproszenie do zrobienia fotografii roślinom rosnącym po przeciwnej stronie ulicy odpowiedziały – z różnych przyczyn, między innymi zdrowotnych – jedynie dwie osoby.